U današnjoj priči imamo jednu jako neobičnu situaciju. Naime, jedan gospodin koji je imao čak 59 godina odlučio je da se krsti i da krene putem vjere. Tokom krštenja sveštenik mu je postavio jedno sasvim logično pitanje a njegov odgovor nasmijao je sve prisutne.
–Pa nisam ja došao ovdje da se razvedem.
Krštenje je jedan od najdubljih i najsvetijih hrišćanskih obreda, koji označava ulazak čovjeka u zajednicu vjernika i njegovo duhovno rođenje. To nije samo simboličan čin, već duhovni događaj koji ima korijene u samim temeljima hrišćanske vjere, još od vremena Isusa Hrista. Sam Hristos je bio kršten u rijeci Jordan od strane Svetog Jovana Krstitelja, čime je dao primjer svim svojim sljedbenicima da se kroz ovaj sveti čin započinje novi život – život očišćen od grijeha i posvećen Bogu.
U hrišćanskoj tradiciji, krštenje predstavlja prelazak iz starog, grešnog života u novi, prožet svjetlom vjere. Ovim činom čovjek postaje dijete Božje i član Crkve. Krštenje je ujedno i prvi od sedam svetih sakramenata, i u njemu leži osnova cjelokupnog hrišćanskog života. Ono je, prema vjerovanju, neizbrisiv pečat na duši – duhovna oznaka koja vjernika trajno povezuje s Hristom. Crkva uči da se krštenje ne može ponoviti jer jednom kršten čovjek zauvijek nosi taj sveti znak.
U pravoslavnoj i katoličkoj tradiciji, krštenje se obavlja vodom i prizivanjem Svetog Trojstva – Oca, Sina i Svetoga Duha. Sveštenik ili sveštenikova ruka poliva ili uranja osobu u vodu, izgovarajući svete riječi: „Krštava se sluga Božiji (ili sluškinja Božija) u ime Oca, i Sina, i Svetoga Duha.“ Voda u ovom obredu ima duboko simboličko značenje – ona čisti tijelo i dušu, simbolizuje smrt starog čovjeka i rađanje novog. U ranohrišćanskim vremenima, krštenje se često obavljalo potpunim uranjanjem u rijeke ili izvore, dok se kasnije razvila praksa polivanja glave svetom vodom.
Kod krštenja djeteta, pored sveštenika, posebno važnu ulogu imaju kumovi. Kum nije samo svjedok obreda, već duhovni roditelj koji preuzima obavezu da vodi dijete kroz život vjere. Njegova uloga je da pomogne roditeljima u duhovnom odgoju djeteta, da ga nauči molitvi, ljubavi prema Bogu i poštovanju crkvenih običaja. U mnogim hrišćanskim porodicama, kumstvo je sveta i trajna veza, a kum se doživljava gotovo kao član porodice. Stoga se za kuma bira osoba od povjerenja, često blizak prijatelj ili rođak, poznat po čestitosti i moralnom životu.
Sam obred krštenja ima duboku liturgijsku strukturu. Počinje molitvama za očišćenje i oslobođenje od zlih sila, zatim slijedi odricanje od Sotone i ispovijest vjere. Sveštenik ili đakon tri puta pita kuma i prisutne: „Odričeš li se Sotone i svih djela njegovih?“ – na što oni odgovaraju: „Odričem se.“ Nakon toga slijedi ispovijest vjere u Boga, a potom i sam čin krštenja. Krštenik, ili dijete koje se krsti, dobija hrišćansko ime, koje se najčešće bira prema imenu sveca ili svetiteljke čiji se dan slavi na datum rođenja ili blizu njega. To ime postaje simbol novog duhovnog identiteta i povezanosti s nebeskim zaštitnikom.
Poslije krštenja slijedi pomazanje svetim mirom, što simbolizuje darove Svetoga Duha. Sveštenik maže dijete ili odraslog novokrštenika na čelo, prsa, ruke i noge, izgovarajući: „Pečat dara Duha Svetoga.“ Taj trenutak označava duhovno ispunjenje i početak novog života u Hristu. U pravoslavnoj Crkvi, odmah nakon krštenja novokrštenik se može i pričestiti, dok se u katoličkoj tradiciji pričest i potvrda (krizma) obično obavljaju kasnije, kada dijete odraste i svjesno prihvati vjeru.
Krštenje je ujedno i porodični i zajednički događaj. Obično se obavlja u crkvi, ali se u nekim sredinama, naročito u prošlosti, vršilo i kod kuće ako nije bilo mogućnosti dolaska do crkve, naročito u slučaju bolesti novorođenčeta. Nakon obreda, porodica i kumovi obično priređuju slavlje, kao izraz radosti zbog dolaska novog člana u zajednicu vjernika. Taj običaj ima i društveni značaj – potvrđuje jedinstvo porodice, kumova i prijatelja, ali i prenosi vjeru i tradiciju na mlađe generacije.
U hrišćanskom učenju, krštenje je i čin oslobođenja – ono briše istočni grijeh, onaj koji čovjek nasljeđuje od Adama i Eve, i otvara vrata spasenja. Crkva uči da bez krštenja čovjek ne može potpuno sudjelovati u životu Crkve niti primati druge svete tajne. Zbog toga se u mnogim porodicama teži da se dijete krsti što ranije, često već u prvim sedmicama nakon rođenja. Ipak, odrasli koji se obrate vjeri i žele započeti novi život u Hristu takođe prolaze kroz ovaj sveti čin, poznat kao „krštenje odraslih“. U tom slučaju, krštenje ima posebno snažno značenje jer označava svjesnu odluku da se prihvati Hrist i odbaci sve što je grešno i svjetovno.
U simboličkom smislu, krštenje je most između neba i zemlje. To je trenutak u kojem se Bog i čovjek susreću, u kojem se duša čisti, tijelo posvećuje, a srce ispunjava svjetlom i nadom. Hrišćanska teologija uči da kroz krštenje čovjek postaje „novo stvorenje“, oslobođeno od tame i rođeno za svjetlost. Zbog toga je krštenje često praćeno osjećajem mira, blagosti i duboke duhovne radosti kod svih prisutnih.
Zanimljivo je da se kroz stoljeća način obavljanja krštenja mijenjao, ali njegova suština ostala ista. U ranim vjekovima, obredi su se često vršili u velikim krstionicama – posebno građenim bazenima u blizini crkava, gdje su se vjernici uranjali u vodu. Danas, krštenje se uglavnom obavlja u hramu, nad krstionicom, i obično traje tridesetak minuta. Ipak, svaka sekunda tog čina nosi duboko značenje – od prvog znaka krsta, preko molitve i blagoslova, do trenutka kada voda dotakne kožu krštenika.
Kroz krštenje se obnavlja i podsjeća na Hristovu žrtvu i vaskrsenje. Kao što je Hristos umro i vaskrsao, tako i čovjek kroz krštenje simbolično „umire“ starom životu i rađa se u novom. To je trenutak kada se brišu grijesi, a duša oblači „bijelu haljinu neporočnosti“. U nekim hrišćanskim tradicijama, novokrštenik zaista oblači bijelu odjeću, koja simbolizuje čistoću, nevinost i novi početak. Taj običaj, star više od hiljadu godina, i danas živi u mnogim porodicama, naročito u pravoslavnim krajevima Balkana.
Krštenje je, dakle, mnogo više od obreda – to je čin vjere, nade i ljubavi. To je susret čovjeka s Bogom, trenutak kada se duša obnavlja i kada se vjera rađa u srcu. Bilo da se radi o malom djetetu koje tek započinje život, ili odrasloj osobi koja svjesno bira put vjere, krštenje je sveti trenutak koji mijenja sve. Ono podsjeća da čovjek nije sam, da ga Bog prima kao svoje dijete i daje mu snagu da kroz život ide s vjerom, čistim srcem i duhovnim svjetlom koje vodi prema spasenju.
